Tiroid Kanseri

Tiroid kanseri, tiroid bezini oluşturan hücrelerden (foliküler ve parafoliküler hücreler) gelişen bir kanser türüdür. Kanser, hücrelerin kontrolden çıkmasıyla başlar. Tiroid bezi metabolizmayı, kalp atış hızını, kan basıncını ve vücut sıcaklığını düzenlemeye yardımcı olan hormonlar üretir.

Tiroid Kanseri Türleri

Başlıca tiroid kanseri türleri şunlardır:

• Diferansiye kanser (papiller kanser, foliküler kanser ve Hürthle hücreli kanser)
• Medüller kanser
• Anaplastik kanser

Diferansiye (Farklılaşmış) Tiroid Kanseri

Tiroid kanserlerinin çoğu diferansiye kanserlerdir. Bu kanserlerdeki hücreler normal tiroid dokusuna çok benzer. O yüzden farlılaşmış (diferansiye) kanserler olarak da bilinirler. Bu kanserler tiroid foliküler hücrelerinden gelişir. 
Genel olarak 3 tipi vardır;

• Papiller Kanser (papiller karsinom veya papiller adenokarsinom olarak da bilinir)

Yaklaşık 10 tiroid kanserinden 8'i papiller kanserdir. Bu kanserler çok yavaş büyüme eğilimindedir ve genellikle tiroid bezinin yalnızca bir lobunda gelişir. 

Yavaş büyümelerine rağmen papiller kanserler sıklıkla boyundaki lenf düğümlerine yayılır. Bu kanserler lenf düğümlerine yayılmış olsalar bile sıklıkla başarılı bir şekilde tedavi edilebilirler ve nadiren ölümcül olurlar.

• Foliküler Kanser (foliküler karsinom veya foliküler adenokarsinom olarak da adlandırılır)

Foliküler kanser ikinci en sık görülen türdür ve yaklaşık 10 tiroid kanserinden 1'ini oluşturur. İnsanların diyetlerinde yeterince iyot almadığı ülkelerde daha yaygındır. 

Bu kanserler genellikle lenf düğümlerine yayılmaz, ancak akciğerler veya kemikler gibi vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Foliküler kanserin gidişatı, çoğu durumda hala çok iyi olmasına rağmen, papiller kanserinki kadar iyi değildir.

• Hürthle (Hurthle) Hücreli Kanser (oksifil hücreli karsinom olarak da bilinir) 

Tiroid kanserlerinin yaklaşık %3'ü bu tiptir. Tanı koymak ve tedavi etmek daha zordur.

Medüller Tiroid Kanseri

Medüller tiroid kanseri (MTC), tiroid kanserlerinin yaklaşık %4'ünü oluşturur. Normalde kandaki kalsiyum miktarını kontrol etmeye yardımcı olan bir hormon olan kalsitonin üreten tiroid bezinin C hücrelerinden (parafoliküler hücreler) gelişir. 
Bazen bu kanser, tiroid nodülü keşfedilmeden önce bile lenf düğümlerine, akciğerlere veya karaciğere yayılabilir. Bu tip tiroid kanserinin bulunması ve tedavisi daha zordur. 

2 tip MTC vardır:

• Sporadik MTC
• Ailesel MTC

•    Yaklaşık 10 MTC vakasından 8'ini oluşturan sporadik MTC kalıtsal değildir (yani aileden geçmez). Çoğunlukla yaşlı erişkinlerde görülür ve genellikle yalnızca bir tiroid lobunu etkiler.
•    Ailesel MTC kalıtsaldır ve ailenin her neslinde %20 ila %25 oranında ortaya çıkabilir. Bu kanserler sıklıkla çocukluk veya erken yetişkinlik döneminde gelişir ve erken yayılabilir. Hastalarda genellikle her iki lobun çeşitli bölgelerinde kanser bulunur.  

Anaplastik (Farklılaşmamış) Tiroid Kanseri

Anaplastik karsinom, tiroid kanserinin nadir bir şeklidir ve tüm tiroid kanserlerinin yaklaşık %2'sini oluşturur. Bazen mevcut bir papiller veya foliküler kanserden geliştiği düşünülmektedir. Bu kansere farklılaşmamış kanser denir, çünkü kanser hücreleri normal tiroid hücrelerine pek benzemez. Bu kanser genellikle hızla, boyuna ve vücudun diğer bölgelerine yayılır ve tedavisi çok zordur.

Daha Az Görülen Tiroid Kanserleri

Tiroidde bulunan kanserlerin %4'ünden azı tiroid lenfomaları, tiroid sarkomları veya diğer nadir tümörlerdir.

Tiroid kanseri tedavisi

Tiroid kanseri olan kişilerin çoğu; 

• Ameliyat, 
• Tiroid hormon replasman tedavisi
• Radyoaktif iyot tedavisi (atom tedavisi) 
• Radyoterapi (ışın tedavisi) 
• Kemoterapi 

tedavilerinden birini veya birkaçını birlikte alır. Tedavi çeşidi tiroid kanserinin türüne ve evresine bağlı olacaktır.

Ameliyat

En yaygın tedavi şekli, tiroid bezinin bir kısmının veya tamamının alındığı cerrahi müdahaledir (kısmi veya total tiroidektomi). Cerrah, önleyici bir tedbir olarak yakındaki lenf düğümlerini de çıkarabilir, bu işleme boyun diseksiyonu denir.

T4 Tedavisi

Tiroid hormonu replasman tedavisi, ameliyattan sonra vücudun artık üretemediği tiroid hormonlarının (tiroksin veya T4) yerine konulması için günlük tablet olarak verilir. Tiroid bezi çıkarıldıktan sonra, vücudun normal sağlıklı bir hızda çalışmasını sağlamak çok önemli olduğundan, hayatın geri kalanında tiroksin takviyesine ihtiyaç olacaktır.

Radyoaktif İyot Tedavisi

Radyoaktif iyot tedavisi bir kapsül veya sıvı formunda ağızdan alınır. Ameliyattan sonra geride kalan kanser hücrelerini yok eder. Özel hazırlık ve prosedürlerle uygulanan bir tedavidir.

Radyasyon Tedavisi (Işın Tedavisi)

Özellikle kanser, boyundaki lenf düğümlerine yayılmışsa veya radyoaktif iyot tedavisine daha az yanıt veren tiroid kanseri (medüller veya anaplastik gibi) durumunda, ameliyattan sonra ışın tedavisi (yüksek enerjili röntgen) verilebilir.

Kemoterapi

Kemoterapi bazen radyoaktif iyot tedavisine yanıt vermeyen tiroid kanserini tedavi etmek için kullanılır. Genellikle damar içine (intravenöz olarak) enjekte edilen bir ilaç olarak verilir. 

Tiroid Kanseri Taraması

Şu anda Türkiye’de tiroid kanseri için ulusal bir tarama programı bulunmamaktadır.

Tiroid Kanserinin Önlenmesi

Tiroid kanserini önlemeye yönelik kanıtlanmış bir yöntem yoktur.
Ancak bir ailede ailesel medüller tiroid kanseri tespit edilirse, ailenin geri kalanına mutasyona uğramış gen açısından test yapılabilir. Bir aile üyesinde mutasyona uğramış gen varsa, tiroidin ameliyatla alınması gibi önleyici cerrahi tedaviler gündeme gelebilir

Tiroid Kanserinin Seyri (Prognozu)

Doktorun, bir hastalığın seyrini kesin olarak tahmin etmesi mümkün değildir. Çünkü bu, her hastanın bireysel durumuna bağlıdır. Bununla birlikte; tiroid kanserinin türüne, yaygınlığına, hastanın yaşına, genel durumuna ve tıbbi geçmişine bağlı olarak hastalığın prognozu kabaca tahmin edilebilir.
En sık görülen tiroid kanseri türleri (papiller ve foliküler kanser), özellikle kanser erken yakalanırsa uzun vadede çok iyi bir gidişata sahiptir.