Tiroid Bezi

Tiroid bezi boynun ön kısmında, tiroid kıkırdağının (Adem elması) altında bulunur. Normalde tiroid bezi görülemez veya hissedilemez. Şekil olarak kelebeğe benzer ve iki lobdan (sağ lob ve sol lob) oluşur. Bu iki lob, istmus adı verilen dar bir bez parçası ile birleşir. Ayrıca, insanların yaklaşık yarısında istmustan yukarı doğru uzanan ince bir piramidal lob da bulunabilir (aşağıdaki resimlere bakınız).

Tiroid bezinin 2 ana hücre türü vardır:

• Foliküler hücreler, kandaki iyotu kullanarak tiroid hormonlarını (T3 ve T4) üretir. Bu hormonlar metabolizmayı düzenlemeye yardımcı olur.

Aşırı tiroid hormonu üretimi (hipertiroidizm), hızlı veya düzensiz kalp atışına, uyku sorunlarına, sinirliliğe, açlığa, kilo kaybına ve aşırı sıcak hissine neden olabilir. 

Hormonun çok az olması (hipotiroidizm) kişinin yavaşlamasına, yorgun hissetmesine ve kilo almasına neden olur. Tiroid tarafından salınan tiroid hormonu miktarı, beynin tabanında bulunan ve tiroid uyarıcı hormon (TSH) adı verilen bir maddeyi üreten hipofiz bezi tarafından düzenlenir.

• C hücreleri (parafoliküler hücreler olarak da bilinir ), vücudun kalsiyumu nasıl kullandığını kontrol etmeye yardımcı olan bir hormon olan kalsitonin üretir.

Her hücre türünden farklı kanserler gelişir. Farklılıklar önemlidir çünkü kanserin ne kadar ciddi olduğunu ve ne tür bir tedavinin gerekli olduğunu etkilerler.

Tiroid bezinde birçok türde büyüme ve tümör gelişebilir. Bunların çoğu iyi huyludur (kanserli değildir), ancak bir kısmı da kötü huyludur, yani yakındaki dokulara ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilirler.

İyi Huylu Tiroid Bozuklukları

Tiroid Büyümesi (Guatr)

Anormal derecede büyümüş tiroid bezine guatr denir. Bazı guatrlar tiroid bezinin tamamını büyütürken (diffüz guatr), bazıları ise nodüler guatr şeklinde gelişir, yani bezin büyük olduğu ve içinde bir veya daha fazla nodül (multinodüler) bulunduğu anlamına gelir. 

Normalden daha fazla büyümüş tiroid bezinde çoğu zaman kanser yoktur. Hem diffüz, hem de nodüler guatrlara genellikle belirli hormonlardaki dengesizlik neden olur. Örneğin, diyetle yeterince iyot almamak hormon seviyelerinde değişikliklere neden olabilir ve guatra yol açabilir.

Tiroid Nodülleri

Tiroid bezindeki topaklar veya şişliklere tiroid nodülleri denir. Tiroid nodüllerinin çoğu iyi huyludur, ancak yaklaşık %5’i kanserlidir. Bazen bu nodüller, çok fazla tiroid hormonu üreterek hipertiroidizme neden olur. Çok fazla tiroid hormonu üreten nodüller çoğu zaman iyi huyludur.

İnsanlarda her yaşta tiroid nodülü gelişebilir, ancak en sık yaşlı erişkinlerde görülür. 10 yetişkinden 1'inden azında doktor tarafından hissedilebilen tiroid nodülleri vardır. Ancak, tiroid bezine ultrasonla bakıldığında, çok daha fazla insanda hissedilemeyecek kadar küçük ve çoğunun iyi huylu olduğu nodüller saptanır.

Çoğu nodül, içi sıvıyla veya kolloidle dolu kistik nodüllerdir. Solid (katı) nodüllerde çok az sıvı veya kolloid bulunur ve kanserli olma olasılıkları daha yüksektir. Yine de, solid nodüllerin çoğu kanser değildir. 

İyi huylu tiroid nodülleri bazen, büyümediği veya şikayete neden olmadığı sürece kendi başına bırakılabilir (tedavi edilmez) ve yakından izlenebilir. Bir kısmı ise tedavi gerektirebilir.